Θεοεγκατάλειψη,η πορεία στην έρημο

Αρχιμ. Χρυσοστόμου Μαϊδώνη, Πρωτοσυγκέλλου Ιεράς Μητροπόλεως Ιερισσού

« Ὁ ἀκούων λόγον ἔρχεται εἰς κατάνυξιν καὶ μετὰ τοῦτο, ὑποστελλούσης τῆς χάριτος κατ' οἰκονομίαν πρὸς τὸ συμφέρον τῷ ἀνθρώπῳ, εἰσέρχεται εἰς γυμνασίαν καὶ παιδείαν πολέμου καὶ ποιεῖ πάλην καὶ ἀγῶνα πρὸς τὸν σατανᾶν καὶ μετὰ πολλοῦ δρόμου καὶ ἀγῶνος ἀποφέρεται τὰ νικητήρια καὶ γίνεται χριστιανός».

[Μακαρίου Αιγυπτίου: Ομιλίαι Πνευματικοί, εκδ. Σχοινά, σελ. 127.]

Στο βίο και τη  διδασκαλία του Οσίου Σιλουανού του Αθωνίτου βλέπουμε τον Άγιο να επανέρχεται επανειλημμένα στο θέμα της Θεοεγκατάλειψης.
Ομιλεί εκ πείρας καθώς επί δεκαπενταετία έζησε αυτή τη φοβερή δοκιμασία. Με το βίωμα του, μεταφέρει στη σύγχρονη εποχή  αυτή την Αγιογραφική και Πατερική διδασκαλία, ιδιαίτερα απαραίτητη για τους αγωνιζόμενους χριστιανούς.

Πολλοί χριστιανοί ξεκινούν με ενθουσιασμό την πνευματική ζωή της αναγεννήσεως. Όμως στην πορεία, όταν συστέλλεται η Θεία Χάρις και επέρχεται καταιγίδα πειρασμών και δοκιμασιών, τα χάνουν. Προσεύχονται, επικαλούνται το  Θεό, χωρίς καμιά απάντηση. Απογοητεύονται, συγχύζονται, τα χάνουν. Η πίστη κλονίζεται. Οι αμφιβολίες περιτριγυρίζουν, ὥσπερ μέλισσαι.
Αυτή η κατάσταση παρομοιάζεται με την πορεία του Ισραηλιτικού λαού στην έρημο. Είναι μια πορεία σε μια έρημο απαρηγόρητη ἐν γῇ ἐρήμῳ καὶ ἀβάτῳ καὶ ἀνύδρῳ (Ψαλμ. 62, 2).

Πρώτος ο ίδιος ο Κύριος που εγκαταλήφθηκε από το Θεό ανέκραξε «Θεέ μου, Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;» (Ματθ. 27, 46).
Το ίδιο βίωμα έχουν οι μάρτυρες στους διωγμούς και οι όσιοι στην άσκηση της ερήμου. Όλοι όμως συμφωνούν, ότι, όταν λέμε Θεοεγκατάλειψη, δεν έχουμε πλήρη εγκατάλειψη του ανθρώπου από το Θεό. Απλώς ο Θεός μετά την πρώτη επίσκεψη, συστέλλει την Χάρι Του για να φανεί η διάθεση του αγωνιστού χριστιανού.

Σ' αυτή την περίοδο ο χριστιανός χρειάζεται υπομονή, έντονη προσευχή και πνευματικό καθοδηγητή.
Υπομονή, γιατί πρέπει να ξέρει ο αγωνιστής, ότι η κατάσταση αυτή είναι παροδική.
Προσευχή, γιατί αυτή θα είναι που θα του δίνει τη δύναμη.
Πνευματικό καθοδηγητή, γιατί ο πνευματικός πατέρας καθώς και οι ἐν Χριστῷ συναγωνιστές αδελφοί είναι αυτοί που θα μας στηρίξουν σ' αυτή την περίοδο της πνευματικής δοκιμασίας.

Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος παρομοιάζει την κατάσταση της Θεοεγκατάλειψης με τον ανικανοποίητο διψασμένο, όταν τον πάρουν από την πηγή του νερού. Μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην (Ματθ. 5, 6)• αυτός περισσότερο καίεται και ζητά να πιει και άλλο. Έτσι γίνεται και με την πνευματική δίψα, όταν σταματήσει να πίνει από την πηγή και δεν τον αφήνει να χορτάσει... Μ' αυτό τον τρόπο ο χριστιανός μπαίνει στην άσκηση και τον πόλεμο. Παλεύει και αγωνίζεται με τον ίδιο το σατανά.

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, παρομοιάζει την Θεοεγκατάλειψη με τον αστέρα των Χριστουγέννων που κρύφθηκε από τους Μάγους για να τους δοκιμάσει στην υπομονή και την ανδρεία τους. Ο Θεός φέρεται σαν την φιλότεκνη μητέρα, που αφού προσφέρει την αγάπη της πλούσια στα παιδιά της, κρύπτεται και αφήνει τους πειρασμούς να έρχονται, καθώς κάμνει και η μητέρα πολλές φορές κρυπτόμενη από τα τέκνα της διά να δοκιμάσει την υπομονή και την γενναιοκαρδία τους, για να γίνουν άνδρες με τους πειρασμούς και τις θλίψεις και να μη παραμένουν πάντοτε νήπια.....Από την μικροψυχία και την ανυπομονησία σου συμπέρανε πως στην αρετή είσαι βρέφος και νήπιος. Η μεγάλη ανδρεία τότε δοκιμάζεται, όταν σε υστερήσει η Χάρις του Θεού τις γλυκύτητές της και εσύ δεν μικροψυχήσεις ολότελα.

Ο Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής ονομάζει την Θεοεγκατάλειψη και οργή Κυρίου. Οργή Κυρίου είναι το σταμάτημα της χορηγείας των θείων χαρισμάτων, η οποία γίνεται σε κάθε νου, που μετερίζεται στην ύλη και καυχιέται για τα καλά που του έδωσε ο Θεός, σαν να είναι δικά του. Στο νου που υψηλοφρονεί, δίκαια επέρχεται οργή δηλ. εγκατάλειψη, που ονομάζεται και παραχώρηση. Δηλαδή παραχωρεί ο Θεός να ενοχλείται από τους δαίμονες, για να συναισθανθεί την φυσική ασθένειά του και να γνωρίσει καλά τη θεία δύναμη και χάρη που τον σκεπάζει και κατορθώνει κάθε αγαθό.
Σκοπός της Θεοεγκατάλειψης κατά τον Άγιο Μάξιμο είναι η απόκτηση της ταπεινώσεως.
Ο ιερός Χρυσόστομος δίνει μια άλλη άποψη της εγκατάλειψης του ανθρώπου από το Θεό, όταν αυτός εγκαταλείπεται από τον άνθρωπο. Οἱ μακρύνοντες ἑαυτοὺς ἀπὸ σοῦ ἀπολοῦνται (Ψαλμ. 72, 27).

''Δεν είναι οι αμαρτίες σας που σας χωρίζουν από Μένα''; (Ησ. 59, 2), ρωτάει ο Θεός. Ο Ωσηέ λέγει: ''ελησμόνησες τον νόμον του Θεού σου και εγώ θα σε λησμονήσω'' (Ωσηέ 4, 6). Πολλοί θεωρούν ότι τους θυμάται ο Θεός, όταν πλουτούν. Γι' αυτό και κλονίζονται την ώρα της δοκιμασίας και της εγκαταλείψεως. Δεν γνωρίζουν ούτε να ευγνωμονούν το Θεό, όταν τους πλουτίζει, ούτε να υπομένουν όταν τους στερεί. Η εγκατάλειψη τού Θεού είναι ένα είδος προνοίας. Μας εγκαταλείπει δι' ολίγον για να απομακρυνθεί η ραθυμία και να γίνουν οι ράθυμοι σπουδαιότεροι.
Και να κλείσουμε με το  νεότερο λόγο  του Αγίου Σιλουανού, ο οποίος τονίζει ότι η Θεοεγκατάλειψη οδηγεί εἰς μετάνοιαν. Όταν εγκαταλείφθηκε ο ίδιος, τότε έλαβε την μεγάλη αποκάλυψη του Κυρίου, «κράτει τὸν νοῦν σου εἰς τὸν Ἅδην καὶ μὴ ἀπελπίζου». Αυτός ο λόγος είναι αποκαλυπτικός λόγος του Χριστού, στα αποκαλυπτικά χρόνια μας.

Την ώρα της Θεοεγκατάλειψης ο άνθρωπος φθάνει στον Άδη. Ζει στιγμές της κολάσεως. Συνειδητοποιεί, ότι: ''είμαι χαμένος''. Αλλά εκείνη την ώρα ανατέλλει η Ελπίδα, ο Ήλιος της δικαιοσύνης, που μακάρι να ανατέλλει φωτοβόλος σ' όλες τις ψυχές που δοκιμάζουν την Θεοεγκατάλειψη.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟΣ TEYXOΣ 24 2001
http://www.egolpion.com