Το Σάββατο του Λαζάρου: Σύμφωνα με την παράδοση ο τρόμος για όσα είδε στον άλλο κόσμο ο Λάζαρος...

Γράφτηκε από τον/την Θανάσης Απόκοτος

Το Σάββατο του Λαζάρου ή Λαζαροσάββατο στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και όσες καθολικές εκκλησίες ακολουθούν το βυζαντινό τελετουργικό είναι η μέρα πριν την Κυριακή των Βαΐων.

Τη μέρα αυτή, ο χριστιανισμός γιορτάζει την Ανάσταση του φίλου του Χριστού, του «αγέλαστου» Λάζαρου, που ο Χριστός τον έφερε ξανά στη ζωή. Σύμφωνα με την παράδοση ο τρόμος για όσα είδε στον άλλο κόσμο ο Λάζαρος, άφησαν τόσο βαθιά σημάδια στην ψυχή του που δεν ξαναγέλασε ποτέ πια από τότε που αναστήθηκε.

Η μέρα αυτή συνδέεται με πολλές δεισιδαιμονίες κυρίως στην επαρχία, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι σε πολλές περιοχές, το Σάββατο του Λαζάρου οι αγρότες δε μαζεύουν τη σοδειά τους γιατί πιστεύουν ότι μαζί με αυτήν βάζουν το θάνατο στο σπιτικό τους.
Τα παλιότερα χρόνια οι εκδηλώσεις εορτασμού ήταν πολλές, ωστόσο σήμερα έχουν διασωθεί ελάχιστα μόνο έθιμα που τηρούνται στην επαρχία.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή της γιορτής, οι «Λαζαρίνες» ξεχύνονταν στα χωράφια έξω από τα χωριά και μάζευαν λουλούδια που με αυτά στόλιζαν το καλαθάκι τους και γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου και εισέπρατταν μικρό φιλοδώρημα, χρήματα, αυγά, φρούτα ή άλλα φαγώσιμα.
«Πες μας Λάζαρε τι είδες εις τον Άδη που επήγες.
Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους,
δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι,
της καρδούλας μου το λέω και μοιρολογώ και κλαίω.
Του χρόνου πάλι να 'ρθουμε, με υγεία να σας βρούμε,και ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει, να ζήσει χρόνια εκατό και να τα ξεπεράσει.»
Επίσης σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, η Ανάσταση του Λαζάρου είναι συμβολική, αφού όπως και η Ανάσταση του Θεανθρώπου συμβολίζει τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά και την ανάσταση της φύσης, γι'αυτό έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου με το οποίο τα παιδιά, γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα κάλαντα, ενώ σε ορισμένες περιοχές όπως στην Ήπειρο χτύπαγαν ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.
Σε άλλες περιοχές ωστόσο τη θέση του ομοιώματος του Λαζάρου έπαιρνε ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια και με πολύχρωμες κορδέλες, ενώ στην Κρήτη στόλιζαν έναν ξύλινο σταυρό με ορμαθούς από λεμονανθούς και αγριόχορτα με κόκκινα λουλούδια, τις μαχαιρίτσες.
Στην Κω το έθιμο είναι λίγο διαφορετικό,αφού ένα παιδί αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι και στολισμένο με κίτρινα λουλούδια. Αμοιβή της παρέας για την αναπαράσταση τα αυγά για το δάσκαλο.
Επίσης, στις περισσότερες επαρχίες της Ελλάδας, οι γυναίκες ζύμωναν για την ψυχή του Λάζαρου ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους «λαζάρηδες», τα «λαζαρούδια» ή και «λαζαράκια» στα οποία έδιναν το σχήμα ανθρώπου τυλιγμένου σε σεντόνια, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες, ενώ όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσα λαζαράκια έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα.